Vanuit het Kennisplein Gehandicaptensector van Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, worden praktische kennis en inspiratie voor én door de gehandicaptenzorg gedeeld via interviews, verhalen en nieuwsberichten.

Ik werd benaderd voor een interview over onze trainingen. Tekstschrijver van Vilans, Freek Felet, kwam naar onze locatie in Langeweg om het interview af te nemen. Zo kon er een goed beeld gegeven worden van wat, waarom en hoe onze trainingen er in de praktijk uitzien.

Erik Dannenberg RvT Viattence. Het is voor iedere toezichthouder een uitdaging om dichterbij het primaire proces te komen. Zo dichtbij dat we daadwerkelijk ervaren, voelen en beleven, wat het is om cliënt te zijn. Want pas dan zijn we zo betrokken dat we in staat zijn werkelijk te beseffen wat zij merken van dat beleid.

Nurse Station - “Het zijn de kleine details in ons gedrag die ervoor zorgen of een patiënt zich veilig voelt of niet”, zegt Lieke du Bois. Ze is oprichter en directeur van trainingsbureau de Keerzijde®. Tijdens de trainingen die de Keerzijde® geeft, ervaar je wat het is om een dag cliënt of patiënt te zijn. Dat levert verrassende ontdekkingen op, waarna je anders in je werk staat.

"Wie het zelf voelt, vergeet het nooit weer" 

Aktief Online. De Keerzijde organiseert ervaringstrainingen voor mensen die werken in de zorg. Het doel is dat zorgverleners zich beter kunnen verplaatsen in de van hun afhankelijke zorgvrager. Het middel: trainingen voor zorgmedewerkers en hun managers. Opvallendste programma-onderdeel: zelf ervaren hoe het is om verzorgd te worden.

Soms moet je gewoon het lef hebben om het net even anders te doen.

Lieke krijgt de rillingen van opmerkingen als: "Moet dat nou? We doen het toch altijd zo en het is altijd goed gegaan."

Ze vertelt over hoe je het soms gewoon net iets anders moet doen buiten de regeltjes om.

Als het de bewoners maar ten goede komt. 

Als je al niet goed bent in zelfreflectie dan leer je dat wel in de gehandicaptenzorg!

Van de droom als 11- jarige om te werken met 'arme kinderen' in tehuizen naar een enorm zwak voor en vele jaren ervaring in de GHZ. 

Vertel medewerkers in de zorg niet hoe ze met bewoners om moeten gaan. Dat weten ze zelf wel.

Lieke vertelt over haar eigen deelname in de pilottraining welke een weekend duurde. Nadat ze erin was gestapt met de gedachte: "Vertel mij niet hoe ik met bewoners om moet gaan" ontstonden er enorm veel onverwachte situaties en kreeg ze vele eyeopeners over haar eigen gedrag naar bewoners. 

Als ik straks zorg nodig heb wil ik geen dossier. Alleen een A4- tje waarop mijn hobby's en aandachtspunten staan. Dat is meer dan genoeg.

Een voordeel van de uitgebreide verslaglegging is wel dat de zorgverlening veel transparanter is geworden. Bewoners en familie kunnen meelezen in de dagelijkse rapportage. 

Maar we leveren er momenteel veel zorg en welzijn van bewoners voor in. 

We kijken naar én benoemen wat iemand wel kan. En niet alleen maar naar wat iemand nog niet kan. Zo leren we van elkaar en van elkaars cultuur. 

De door ons ontwikkelde Praktijkopleiding voor statushouders maakt de combinatie van culturen mogelijk in de zorg. Dit vinden wij een mooie ontwikkeling waarbij we veel van elkaar kunnen leren. Zo ook zal de diversiteit van culturen onder bewoners in de zorg toenemen. Wij hebben dan ook zorgmedewerkers met een andere culturele achtergrond hard nodig.     

Stichting Welzijn en Ondersteuning ( SWO ) Drimmelen maakte in het teken van de dag van de vrijwilliger een korte film van Rayan.

Zij is één van de leerlingen die vanuit De Keerzijde begeleid wordt bij haar opleiding in de zorg.

En dat met succes!

Dit filmpje is gemaakt na één week dat Rayan met haar werk begonnen was bij de Antonius Abt van Surplus in Terheijden. Het lijkt alsof zij er al maanden werkt. 

Open Blikken in de Zorg is een inititatief van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. De bedoeling is om mensen met affiniteit met de gehandicaptenzorg een podium te geven. Ze zoeken hiervoor bijzondere verhalen zodat mensen geïnspireerd raken voor het werken in de zorg. 

Riethorst Stromenland / Tekst: Ververs Tekst en Communicatie- De zorg persoonlijker maken, betekent ook écht oog hebben voor de klant. Je kunnen verplaatsen in iemand anders. De beste manier om dat te doen, is door jezelf letterlijk te verplaatsen in de persoonlijke situatie van de klant. Dat is precies wat er onlangs gebeurde op zorglocatie Altenahove in Almkerk.

De Keerzijde brengt door middel van ervaringstrainingen de focus terug naar waar hij hoort: bij de mens in plaats van bij protocollen en management. De Keerzijde bestaat inmiddels uit een team van 20 zorgprofessionals, met als gezamenlijke missie om alle verantwoordelijken in de zorg een bijzondere zorgbeleving mee te geven. Volgens oprichter Lieke du Bois versterkt dat de veranderkracht in de zorg, onder het motto: Meemaken is Waarmaken. Op zaterdag 4 februari (16.30 uur) legt Leo Landa, coach bij De Keerzijde in het televisieprogramma Samen Sterk bij SBS6 uit hoe dit in de praktijk werkt.

Zorgmarkt Frank van Wijck - Een zorgverlener die weet hoe het voelt om patiënt te zijn, zal de eigen patiënten anders tegemoet treden. Dit komt de zorg voor die patiënten ten goede en is meteen ook een boodschap aan het management: bied ruimte aan je personeel om je cliënten en patiënten waardig te behandelen. Ze zullen dit waarderen en dat heeft weer een positief effect voor de instelling zelf.

Na 25 jaar werkzaam te zijn geweest in de VG, waarvan meer dan de helft als manager, besloot Lieke du Bois in 2015 om als zelfstandig ondernemer in de zorg verder te gaan. Haar bedrijf De Keerzijde bestaat inmiddels uit een team van 20 zorgprofessionals, met als gezamenlijke missie om alle verantwoordelijken in de zorg een bijzondere zorgbeleving mee te geven. Volgens Lieke versterkt dat de veranderkracht in de zorg, onder het motto: Meemaken is Waarmaken.

Mijn vader kreeg, toen ik jong was, als gevolg van een auto ongeluk een Niet Aangeboren Hersenletsel. De laatste jaren van zijn leven werd hij opgenomen in een verpleeghuis waar hij geholpen werd met de dagelijkse gang van zaken. Ik herinner me nog goed hoe hij iedere dag in de huiskamer werd gezet om samen met andere bewoners een kop koffie te drinken. Het gebeurde wel dat wanneer de begeleiding wegliep de bewoners elkaar begonnen te klieren. Gemene opmerkingen, elkaar uitlachen of met de rollator tegen de ander aanrijden waren dingen die gebeurden. Waarom gebeurt dit in de ouderenzorg?

ZorgEthiek - In 2011 schreef Monique Smit een aankondiging voor trainingscentrum De Keerzijde. Drie jaar later neem ik deel aan een workshop, een kennismaking met het programma dat ze aanbieden aan zorgprofessionals die werkzaam zijn binnen verschillende lagen van een instelling in diverse zorgsectoren. De Keerzijde wil zorgprofessionals laten ervaren hoe het is om eens aan de andere kant van de zorgrelatie te staan. In deze korte kennismaking heb ik ervaren hoe het is om in een zorgafhankelijke positie te staan en realiseer ik me beter wat oog hebben voor een ander inhoudt. Autonoom zijn blijkt nog niet zo vanzelfsprekend en dat maakt kwetsbaar.

Syntens Innovatie Centrum - Innovatieve MKB bedrijven uit Brabant zijn donderdag 21 juni 2012 verwelkomd op het provinciehuis door gedeputeerde Economische Zaken en Bestuur en voorzitter van Merk Brabant, Bert Pauli. Deze bedrijven zijn onlangs opgenomen in de landelijke MKB innovatie top 100. Tijdens het innovatieontbijt is er uitgebreid gesproken over de uiteenlopende innovaties die onze provincie rijk is.

BN De Stem Wim van den Broek - Een dagje ‘meerijden’ met trainingstraject De Keerzijde. Zorgmedewerkers in de rol van zorgvragers. Een onthutsende ervaring.

Daar zit ik dan. Hulpeloos in een rolstoel in de bossen van Rijsbergen. Mieke moet me voortduwen, maar tegelijk ook de rest van de groep in het gareel houden. Moeilijk.

Het begint te miezeren en ik kan geen kant op. Niet dat ik niet uit de rolstoel zou kunnen stappen, maar ik heb me vandaag overgeleverd aan Mieke en Myriam, twee zorgprofessionals in dienst van De Keerzijde. Het concept van dit trainingsbureau voor zorgverleners is even eenvoudig als effectief: ervaar zelf eens hoe het is om een dagje patiënt of cliënt te zijn.

Het Goede Gesprek - Wij als zorgprofessionals zijn keien in het verwoorden van wat er met onze cliënten aan de hand is: het analyseren van het gedrag van die persoon tegenover ons, zit in ons bloed. Denken we… En we doen het ook graag. In de 25 jaar die ik nu in de zorg werk, heb ik dan ook de meeste van mijn overuren besteed aan het duiden van gedrag van cliënten. Waar kwam dat vreemde gedrag van die ene cliënt nu vandaan? Hoe kunnen wij hier goed op reageren? Maar ondanks die vele uren analyseren, praten en spiegelen kwam ik steeds vaker tot de conclusie: ik kan een cliënt nooit doorgronden want ik zit niet in die positie. Ik kan niet meer dan een inschatting maken vanuit mijn persoon en mijn perspectief.

Marcellino Bogers - Opeens zat ik in een rolstoel, hup naar buiten, het bos rook naar nattigheid; de herfst kondigde zich aan.

Hoe hou je de motivatie en inzichten vast zodat gedrag duurzaam verandert? 

Een medewerker verandert gedrag alléén als hij/ zij daar zelf voor kiest. Veranderingen van bovenaf opleggen heeft geen langdurig resultaat.  

Alleen vanuit een basis van veiligheid en wederzijds respect zullen gedragsveranderingen plaatsvinden en beklijven. 

De volledige versie van de podcast. Pak een lekkere kop thee en ga er goed voor zitten. 

Lieke vertelt hoe zij op haar 11e al wist dat zij in de zorg wilde werken. Toen nog met het idee om de 'arme kinderen' in tehuizen te gaan helpen. 

Haar hele loopbaan in de zorg staat in het teken van eigen regie van bewoners en respect voor medewerkers op de werkvloer. Na veel reizen in het buitenland is Lieke zich in Nederland gaan ontwikkelen in de GHZ waar zij van invalkracht tot manager uitgroeide. In 2005 nam zij de beslissing om haar eigen bedrijf te starten.

Met vallen en opstaan, maar vooral ook met enorm veel plezier.  

De laatste loodjes? 

Kunnen we starten? Niet starten? Kunnen we alweer in de actie? Nog niet in de actie? Vol gas vooruit? Of nog even gas los? Hoe gaat het met iedereen? 

Wij weten het ook allemaal niet meer. En we willen zo graag weer aan de slag. Toch zullen ook wij nog even moeten wachten. Geduld, geduld, geduld ...  

Maar….

We hebben wél een ACTIE, we komen op TV  en we hebben een Podcast!

Korte impressie over de ervaringstraining op TV bij RTL 4. Thema: Innovatie in de zorg. Vanwege de 44e plaats in de Innovatie Top 100 in 2012 past een kort item over de ervaringstrainingen van De Keerzijde goed binnen de uitzending over Innovatie in de zorg van RTL 4. Lieke vertelt over het doel van De Keerzijde en de methode Meemaken is Waarmaken. Oud-deelneemster Monique van tanteLouise vertelt over de resultaten van de training bij haar en haar collega's op de werkvloer. De deelnemers zijn in beeld met hun gekozen beperking voor de dag zoals slecht zien, slecht horen, niet kunnen praten en rolstoel- of rollatorafhankelijkheid. Allen kregen een duidelijk antwoord op de vraag: Wat gebeurt er met mij wanneer ik afhankelijk word van zorg en mijn regie stap voor stap overgenomen wordt?

Beste mensen,

Dit is een bijzondere nieuwsbrief: Nog nooit heb ik een nieuwsbrief geschreven waarin ik vertel over alles wat er niet is gebeurd bij ons.
 

Nu alles anders is vind ik dit beter passen dan meteen vol enthousiasme en energie op de oude voet verder te gaan.

Wat er niet is gebeurd...

Op 11 maart vorig jaar gingen onze trainingen on hold. Een bizarre gewaarwording. In 2019 hadden we nog mooie uitbreidingsplannen. Ook de ontwikkeling van de praktijkopleidingen ging de goede kant op o.a. door uitbreiding van samenwerkingspartners. Mooie plannen en ook energie stroomden. 

Onthoud deze naam: Modaser! Deze aanstekelijk enthousiaste jongen uit Soedan kon een half jaar geleden maar geen stageplaats in de ouderenzorg vinden. Onder andere de taal was een euvel, maar Modaser wist: mijn hart ligt in de zorg!

"Ik merk dat het nog niet helemaal is geland en ik de woorden er nog niet voor kan vinden. Een confrontatie met jezelf, kijkend in de spiegel, raakt mij als mens. Wanneer je het zelf voelt, komt het keihard binnen. 

Gisteren was ik, Luka Doppen, samen met mijn mede ambassadeurs gehandicaptenzorg bij De Keerzijde en mocht ik door middel van ervaringsleren zelf voelen. Voelen hoe het is om als bewoner benaderd te worden en dit niet vanuit een rol, maar als mijzelf.

Nadat ambassadeurs GHZ ondergedompeld zijn geweest in een ervaringsworkshop werden we gevraagd of de redactie van FLOOR dat ook eens mocht komen meemaken. Natuurlijk!

Mawahib is een Soedanese vrouw. Zij is 5 jaar geleden samen met haar man en 3 kinderen gevlucht. Tijdens de vlucht zijn Mawahib en haar man elkaar uit het oog verloren. En zo kwam Mawahib alleen in Nederland aan met 3 jonge kinderen. Na 2 jaar is zij hier uiteindelijk herenigd met haar man die in Egypte getraceerd was.

Met veel plezier nodig ik jou en je collega's uit voor de speciaal ontwikkelde ervaringsworkshop 'Eigen Regie' voor managers en leidinggevenden in de zorg. Na de coronacrisis - en gezien de uitdagingen die voor ons liggen - is het nu tijd voor verbinding, samenwerking, behoud van medewerkers en vooral ook veel werkplezier.

De beste ideeën ontstaan uit eigen ervaring en frustratie. Zo ook bij De Keerzijde. Lieke vertelt hoe de ervaringstrainingen - met een focus op eigen regie - tot stand zijn gekomen.

Soms is het goed om weer eens stil te staan bij jouw keuze voor de zorg. Waarom koos jij ooit voor dit vak? En wat maakt dat jij er - soms op onmogelijke tijden - mijn bed voor uitkomt?

Talenten zien en kansen pakken. Modaser Ali is hier het grote voorbeeld van. In zijn vrijwilligerswerk heeft hij kunnen laten zien wat hij te bieden heeft!

Modaser (17) komt uit Sudan en woont sinds 3 jaar in Nederland. Het was zijn grote wens om in de zorg te werken en dat heeft hij gerealiseerd. Maar, dat ging niet vanzelf: “Ik vond de taal eerst erg moeilijk, dan is het lastig om zomaar vrijwilligerswerk te vinden en dat te gaan doen.”

Wat is jouw afweermechanisme? Ooit hierbij stilgestaan? 

Met onze ervaringstrainingen en workshops bieden wij deelnemers de mogelijkheid om op onderzoek te gaan naar hun onbewuste drijfveren, blokkades en vooral persoonlijke reacties ontstaan vanuit weerstand. 

- van de website van Surplus -

Talenten zien en kansen pakken. Modaser Ali is hier het grote voorbeeld van. In zijn vrijwilligerswerk heeft hij kunnen laten zien wat hij te bieden heeft!

Modaser (17) komt uit Soedan en woont sinds 3 jaar in Nederland. Het was zijn grote wens om in de zorg te werken en dat heeft hij gerealiseerd. Maar, dat ging niet vanzelf: “Ik vond de taal eerst erg moeilijk, dan is het lastig om zomaar vrijwilligerswerk te vinden en dat te gaan doen.”

Ervaringstrainingen: zorgprofessionals worden even zorgvragers

Gepubliceerd op 28-04-2025 door Freek Felet, Contentspecialist vakgroep Online, Vilans

Er zijn verschillende trainingsbureaus die ervaringstrainingen aanbieden aan zorgprofessionals. De rollen worden even omgedraaid. Zorgprofessionals uit de gehandicaptenzorg en de ouderenzorg kunnen ervaren hoe het is om afhankelijk te zijn van zorg.

Lieke du Bois is oprichter van één van deze trainingsbureaus. Zij werkte jarenlang in de gehandicaptenzorg en zag dat er in de begeleiding onbewust veel routine ontstond. ‘Ik vroeg me af of wij wel echt wisten wat de cliënten aan ons vroegen en van ons nodig hadden’, zegt Lieke. Zij vond het belangrijk dat begeleiders leerden te kijken naar de impact van hun eigen gedrag. In de ervaringstrainingen kunnen de begeleiders nu zelf ervaren hoe het is om afhankelijk te zijn van zorg. ‘Het is geen rollenspel want iedere deelnemer blijft zichzelf. Pas dan komt de zorgervaring echt goed binnen.’

Dagelijkse dingen In de trainingen kunnen de deelnemers de dagelijkse dingen ervaren. De trainers zijn de begeleiders. ‘De deelnemers worden onder andere geholpen met eten en drinken’, zegt Lieke. ‘Tijdens het eten gebeurt het vaak dat de begeleiders bijvoorbeeld met elkaar in gesprek gaan over lopende zaken en hebben dan weinig aandacht voor de deelnemers.’

Daarnaast worden er activiteiten gedaan. Een van de activiteiten is de wandeling. Net voor het wandelen wordt iedere deelnemer geholpen met het aantrekken van de jas. Zo ervaren deelnemers dat wachten op elkaar heel erg lang kan duren. Iedere deelnemer reageert hier op zijn of haar eigen manier op. Eigen regie Door de ervaringstrainingen worden begeleiders zich bewust van hun gedrag zodat hierdoor de eigen regie van de cliënten wordt vergroot. ‘Door de drukte op de groepen hebben begeleiders vaak de neiging om dingen van cliënten over te nemen’, zegt Lieke. ‘Dit gaat sneller, maar voor cliënten kan dit heel kinderachtig en zelfs irritant overkomen.’

Volgens Lieke is het erg belangrijk om cliënten in hun kracht te zetten. ‘Je moet kijken naar wat de cliënten wel kunnen en niet naar wat ze niet kunnen.’ Dit doe ik ook! Er komen veel emoties los tijdens de ervaringstrainingen. Gedurende de training zie je dat mensen verschillend reageren. De ene deelnemer raakt geïrriteerd, de ander klapt helemaal dicht en een derde probeert te vluchten. Regelmatig krijgen de deelnemers de slappe lach. De herkenning met de dagelijkse praktijk is groot. ‘Als een deelnemer wil vluchten weet ik dat de training geslaagd is’, zegt Lieke. ‘Ze zijn de herkenbare betutteling dan meer dan zat.’

Na de training zijn de deelnemers vaak erg enthousiast. Deelnemers geven aan dat ze inderdaad hetzelfde gedrag laten zien op de groep. ‘Oh wat erg, dat doe ik ook!’ wordt regelmatig gezegd.

Trainingsbureaus Er zijn een aantal trainingsbureaus die ervaringstrainingen aanbieden, zoals De Keerzijde en LVB Xperience. Bij het AutismeBelevingsCircuit kun je ervaren hoe het is om te leven met autisme.

Lees meer: https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/actueel/verhalen/ervaringstrainingen

Beste mensen,

2022 was niet alleen voor ons een bewogen jaar. Velen met ons hadden nog last van de gevolgen van de Coronacrisis.

Maar gelukkig hebben wij het afgelopen jaar ook weer veel mooie trainingen in kunnen zetten. Eindelijk.

We hebben er extra van genoten.

Daarbij zijn een aantal Entree praktijkexamens van onze leerlingen met 10- en afgesloten. Leerlingen trots en wij niet minder.

Zij zijn klaar voor de volgende stap richting een mooie carrière in de zorg.

En zo sluiten we dit jaar binnenkort af.

We danken jullie voor alle steun en betrokkenheid.

Voor nu wensen we jullie allemaal gezellige kerstdagen en een mooi en bijzonder gelukkig 2023.

Met een hartelijke groet,

namens het hele team:

Lieke du Bois  

Voor onze trainingen is het mogelijk subsidie aan te vragen bij de overheid. Wij werken hiervoor samen met Finestri Subsidie Management. Zij zijn gespecialiseerd in beschikbare financiële middelen vanuit de overheid voor de zorgsector. Ze kunnen adviseren en indien gewenst de juiste subsidies aanvragen op no cure no pay basis.